Atom bombası yapmaktan zor! Türkiye bunu başardı
TEI Genel Müdürü Profesör Doktor Mahmut Faruk Akşit, Türkiye’nin 20 yıllık süreçte teknoloji alanındaki atılımlarını anlattı. Akşit helikopter motorunun atom bombası yapmaktan daha zor olduğunu belirterek Türkiye'nin bunu başardığını söyledi.
TEI Genel Müdürü Profesör Doktor Mahmut Faruk Akşit, A Haber’de canlı olarak yayınlanan yazar ve sunucu Melih Altınok’un sunumuyla ekranlara gelen “Sebep Sonuç” programına konuk oldu.
Türk mühendislerin ürettiği yerli motorlar hakkında konuşan TEI Genel Müdürü Profesör Doktor Mahmut Faruk Akşit şu açıklamalarda bulundu.
TAI kaç çeşit motor yapıyor?
Kara araçlarından örnek verim; motosikletten TIR'a kadar bütün araçlar karayoluna gidiyor. Burada kaç çeşit motor üretildiğine bakarsanız düzinelerce var. Biz de Türkiye olarak son 20 yılda ciddi bir atak yaptık savunma sanayiinde. Motorlar da bunlarında önemli bir parçasıdır. Motor geliştiriyoruz. Hepsini bir anda geliştirmek diye bir şey olacak değil. Motorları biz yapıyoruz. Seri imalata da geçiyor. O yüzden AKINCI'nın bir kısım motorları Ukrayna'dan tabii ki alınıyor. Çünkü o sınıftaki motorlara daha el atmadık. Nereden başladık en acil olandan ve en çok platformda kullanılacak ortak motorlardan başladık.
"ARGE ekibimiz 100 kişinin altındaydı"
2013'ün sonu 2014'ün başında TUSAŞ Motor Sanayi TAI'de Genel Müdür olarak başladım. ABD'de General Electric'te 10 yıla kadar çalıştım. Göreve geldiğim zaman Sayın Cumhurbaşkanımızın da (Başkan Erdoğan) bastırmasıyla küçük birkaç tana motor denemeleri yapılmaya başlanmıştı ama bütün ARGE ekibimiz 100 kişinin altındaydı. İl geldiğimde pistonlu motorlar ekibi olarak daha yoğun çalıştık. Çünkü İHA'lar Türkiye'nin gündemindeydi. Ve biz ilk geliştirdiğimiz mortları İHA sınıfları için yaptık. O yüzden "PG 115" 115 beygir güç üreten motor yaptık. Daha sonra 155 beygirlik yaptık. "PG 115" 9 adet seri imalata da girdi. Halkımız merak da ediyor bunu. Fakat hemen peşinden 170'i de geliştirdiğimiz için bir motor sınıfını geliştirince üstüne türevlerini çıkartması hızlı oluyor. En acil ihtiyaçtan bunu çıkardık. 2019'da ANKA için seri imalata girdi. İlk 19 imalatı 2019 sonunda tamamladık. Bu motorun yerlilik oranı yüzde 95 hatta yüzde yüze yaklaşıyor. Örneğin General Electric dünyada bütün parçalarını kendisi üretmiyor. Dünyanın her tarafında tedarik ağında ürettiriyor. Ya da kendisi de üretiyor.
"Büyük avantajlar sağlar"
TEKNOFEST'te PD222ST'nin ilk prototipini sergiledik. Rakip motor 155 beygirken bu 225 beygir veriyor. Kalkış gücü, pist mesafesi olarak büyük avantajlar sağlar. Bayraktar TB3 ve Akıncı C olabilir, artık Baykar hangisinde daha önde gidiyor bilmiyorum.
Kullanıldığı araç sayısını maksimize etmek için PD170'le aynı arayüzle kullanılacak şekilde türev motorlar geliştiriyoruz.
Entegrasyonda ufak tefek rötuşlar gerekiyor ama PD170'de ilk uçuşunu yapıp sonra gelişmiş motor takılabilecek. Bu Aksungur, Akıncı, Anka, Bayraktar TB3'de yapabilir.
"ARGE ve milli morlarda 1000'den fazla mühendisle çalışıyoruz"
İHA'ların büyüklüğüne göre motor üretiyoruz. ARGE ve milli morlarda 1000'den fazla mühendisle çalışıyoruz. 10 yerli motor geliştirdik. 5'i seri imalata girdi. Bu çok iyi bir oran. Motorun malzemelerini de geliştiriyoruz. Helikopter motoru da yapıyoruz. Gökbey'in motoru şampiyonlar liginde. Sivil havacılıkta ve askeri alanda kullanılmakta. Her türlü motoru yapacak güçteyiz. Helikopter motoru atom bombası yapmaktan zor.
ATAK-2'de kullanılacak motor
Öte yandan TEI-TS1400 (turboşaft motor) için ise Akşit, "ATAK-2'de bunu kullanacağız." ifadelerine yer verdi.
Füze motoru
TEI Genel Müdürü Profesör Doktor Mahmut Faruk Akşit, ayrıca Türkiye'nin füze motoru da yaptığını açıkladı.
Akşit şu ifadeleri kullandı;
Yakın zamanda son prototipi de tamamlanacak olan GÖKBEY helikopterinin 2022 yılı içinde seri üretime geçmesi bekleniyor. 2023 bitmeden ilk insanlı uçuş için izin alacağımızı umuyorum.