Arazi yüzeyinin şekli, istenen hassasiyete bağlı olarak Katılaşım veya Sedimenter denilen düşey ve yatay açıları ve uzaklığı ölçen aletler kullanılarak belirlenir. Düşey doğrultudaki kesit ölçmeleri için nivo denilen aletten de faydalanılabilir. Topoğrafik ölçmelerde kenar uzunluğu 500-1000 metreye kadar olan nirengi ağı hasıl edilir ve bu çokgenin köşelerinin birbirlerine göre konumları belirlenir. Daha sonra topoğrafyası belirlenecek arazi parçasına ait karakteristik noktaların, istasyon noktalarının konumları bu çokgene bağlanarak tespit edilir. Arazi ölçmelerinden sonra kâğıt üzerine işlemeye geçilir. Aynı yükseklikteki noktaları birleştiren eşyükselti eğrileri çizilerek arazinin yüzey şekli ve üzerindeki ayrıntılar belirtilir. Bu işlemlerde topoğrafın yorumu da elde edilen sonucu etkiler. Günümüzde hava fotoğrafları çekilerek bunların yorumu yoluyla daha kısa sürede topoğrafik durum ortaya konulabilmektedir. Ancak bu tür fotoğrametrik ölçmelerde hassasiyet azalabilir.

Mühendislik yapılarının (yol, baraj, bina gibi) araziye uygulanabilmesi için topoğrafyanın bilinmesi şarttır.

Topoğrafya sanatının tarihi en az mühendislik kadar eskidir denilebilir. Hassas topoğrafik ve jeodezik ölçmeler 17. yüzyılda başlamıştır.