Çin'in Şançi kentinde fabrika işçisi bir anne-babanın beş çocuğundan biri olan Li Yanhong, annesinin şu öğüdünü duyarak büyüdü: "Bizim ailenin bir geleceği yok. Gelecekte iyi bir iş sahibi olmak istiyorsan, okumalı ve üniversiteye gitmelisin." Annesinin bu öğüdünü hiçbir zaman kulak arkası etmeyen Li Yanhong, disiplinli ve sonuç odaklı çalışmanın semeresini alarak genç yaşta Çin'in en zengin adamı olmayı başardı.
2011 yılında 9.4 milyar dolar servetiyle Çin ana karasının en zengin adamı unvanını alan Li Yanhong (Robin Li) 17 Kasım 1968'de fabrika işçisi bir anne-babanın tek erkek çocuğu olarak dünyaya geldi. Şançi kentinde okula başlayan küçük Li, özellikle annesinin yönlendirmesi sayesinde okulda başarılı bir öğrenciydi. Çocukluğu ve öğretim yılları zorluklar içinde geçen Li Yanhong, liseyi bitirdikten sonra komünist rejimin kalbi başkent Pekin'de üniversiteye başladı.
Lisede başarılı bir öğrenci olan Li Yanhong biraz da şans eseri, üniversitede bölüm tercihini yaparken o dönemde geleceğin meslekleri arasında gösterilen bilişimi tercih etti. Pekin Üniversitesi'nde dört yıllık bir öğrencilik hayatının ardından genç Li Yanhong, rüyalarını gerçekleştirmek için tek çıkış yolunun ABD'ye giderek, eğitimini orada devam ettirmekte olduğuna kendisini inandırmıştı.
ÖĞRENCİ EYLEMLERİNDEN UZAK DURDU
Li Yanhong Pekin Üniversitesi'nde öğrenci olduğu yıllarda dünyada büyük değişim rüzgarları esiyordu. 1989 yılında Berlin Duvarı'nın yıkılması sonrasında başta Sovyetler Birliği olmak üzere Doğu Bloku çökmüştü. Rusya ve Doğu Avrupa ülkelerinde esen rüzgarlar, totaliter bir rejime sahip olan komünist Çin'i de etkilemeye başlamıştı. Başta üniversite öğrencileri olmak üzere aydınlar ve işçiler, demokrasi talepleriyle başkent Pekin'de Tiananmen Meydanı'nda eylemler düzenliyordu. Çin Komünist Partisi, demokrasi talebiyle yapılan eylemlerin önünü kesemeyince, Tiananmen Meydanı'nı tanklarla basarak yüzlerce eylemciyi katletti. İşçi bir ailenin çocuğu olan Li ise, bu eylemlere katılmamıştı. O rüyasının peşinde koşuyordu. Üniversiteyi biran önce bitirecek ve eğitimini devam ettirmek için ABD'nin yolunu tutacaktı.
HAYATINI 'ARAMA MOTORU'NA ADADI
Li Yanhong bu hayalini 1991 yılının sonbaharında gerçekleştirdi. ABD'de Buffalo Üniversitesi'nde bilgisayar eğitimi almaya başladı. Buffalo Üniversitesi'nden 1994 yılında master derecesiyle ayrılan Li Yanhong, ülkesine dönmek yerine, ABD'de iş hayatına atıldı. Amerikan ekonomi gazetesi Wall Street Journal'ın internet sitesinde işe başlayan Li Yanhong, sitenin çevrim içi basım programını geliştiren ekibin içinde yer aldı. Burada arama motoru algoritmaları üzerinde çalışan Li, hayatının daha sonraki dönemini arama motoru geliştirmeye adadı.
GOOGLE'LA İLK KARŞILAŞMA
Kısa bir süre sonra IDD Bilişim Hizmetleri'nde işe başlayan Li Yanhong, burada arama motorları için site sıralamasını ölçen RankDex adlı bir algoritma geliştirdi. Genç Li, RankDex algoritmasını geliştirdiği sırada, ilerde rakip olacağı Google'ın sahipleri Larry Page ve Sergey Brin de "PageRank" adlı benzer bir algoritma üzerinde çalışıyorlardı. ABD'de iş hayatına atıldıktan sonra Robin Li ismini alan Li Yanhong, geliştirdiği "RankDex" algoritması için Amerikan Patent Enstitüsü'nden patent aldı. IDD'den ayrılan Robin Li, bu defa da 1994 yılında Steve Kirsch tarafından kurulan arama motoru Infoseek'te işe başladı. 1997-1999 arasında personel mühendisi olarak arama motorlarının öncüsü Infoseek'te çalışan Robin Li, İnfoseek'in el değiştirmesi ve arama motoru alanındaki faaliyetlerini azaltması üzerine buradan ayrıldı.
KOMÜNİST PARTİ'DEN DAVET
Infoseek'ten ayrılma kararı alan Robin Li iş alanında yeni fırsatlar peşindeydi. Ona bu fırsatı, Çin Komünist Partisi sağladı. Çin hükümeti, Robin Li'yi 1999 yılında komünist rejimin 50 yıl kutlamalarına davet etti. Çin hükümeti birçok alanda olduğu gibi internette de yerli yatırımdan yanaydı. Komünist Parti için Robin Li bu alanda biçilmiş kaftandı. Hükümetten yeşil ışık alan Robin Li, biyokimyacı arkadaşı Eric Xu'la birlikte arama motoru Baidu'yu kurdu. ABD yatırım bankaları Integrity Partners ve Peninsula Capital'dan 1.2 milyon dolar kredi alarak Baidu'yu kuran Robin Li ve ortağının önü bundan sonra açıktı.
İDEAL İÇİN KALICI ARAYIŞ
Robin Li kurduğu arama motorunun adını koyarken çok titiz davrandı. Baidu ismi 800 yıl önce Song Hanedanlığı döneminde yazılmış bir şiirden alındı. "Baidu" ideal için kalıcı arayış anlamına geliyordu. Robin Li'ye göre, 1.3 milyar nüfusuyla dünyanın en hızlı gelişen internet piyasası olan Çin'de arama motorunun ismi de yerli olmalıydı. Çin'de 2000'li yılların başında internet siteleri alanında bir patlama yaşanmıştı. Baidu söz konusu sitelere ücretle hizmet veriyordu. Ancak Robin Li, kısa bir süre sonra kendisi ve şirketinin bir alana sıkışıp kaldığı düşüncesine vardı. 2001 yılında abonelik sisteminden vazgeçen Baidu, artık ücretsiz bir arama motoru olarak hizmet vermeye başladı.
BÜROSUNDA YATIP KALKTI
Robin Li de şirketteki başkanlık görevini bir kenara bırakarak, AR-GE çalışmalarının başına geçti. Haftalık toplantıların sayısını iki katına çıkaran ve genellikle büroda yatıp kalkmaya başlayan Li, 2002 yılına gelindiğinde Çin arama motoru pazarının yüzde 50'sini ele geçirdi. Bir yıl sonra ise Çin'in en büyük arama motoru unvanına sahip oldu. Çin'de her yıl milyonlarca insan bilgisayar sahibi olarak, internete bağlanıyordu. Müşteri zaten vardı. Yapması gereken, sadece yatırım yaparak teknolojinin gerisinde kalmamaktı. Sonraki yıllarda Çin'deki liderliğini sürdüren Baidu, 2005 yılında New York Borsası'nda Nasdaq endeksine kote olmayı başardı.
ABD'NİN İKİ KATI İNTERNET KULLANICISI
Fabrika işçisi bir anne-babanın oğlu olarak dünyaya gözlerini açan Robin Li, 10 yıl gibi kısa bir süre içinde dünyanın en büyük şirketlerinden birini yarattı. 2010 verilerine göre Baidu'da 11 bin kişi istihdam ediliyor. Çin 500 milyon internet kullanıcısıyla, ABD'deki internet kullanıcısı pazarının iki katına ulaştı. Önümüzdeki üç yıl içinde bu rakamın 750 milyona çıkması bekleniyor. Bu kadar hızlı büyüyen bir pazarda Baidu'nun sahibi Robin Li de hergün servetine servet katmaya devam ediyor.
KOMÜNİST PARTİ İSTEDİĞİNİ YAPTIRTIYOR
Çin'deki internet pazarını elinde tutmak isteyen Baidu'nun hükümetin birçok isteğine boyun eğdiği de iddialar arasında. Baidu'nun ayrıca yerli olmanın avantajını kullanarak, Google'a karşı haksız bir rekabet yürüttüğü de savunuluyor. 2009 yılında bir Baidu çalışanının sızdırdığı belgeye göre, şirketin birçok web sayfasını bloke ettiği ve bazı kelimelere sansür uyguladığı ortaya çıktı. Sınır Tanımayan Gazeteciler örgütü de Baidu'ya sansür suçlamasında bulundu. Çin'de yasak olan Falun Gong örgütünün ismiyle Baidu'da arama yaptıklarını belirten Sınır Tanımayan Gazeteciler örgütü, siteyle erişim kuramadıklarını açıkladı.
İRAN 'HACKLEDİ' İDDİASI
Baidu 2010 yılı ocak ayında İranlı internet korsanları tarafından saldırıya uğradı. Dört saat boyuncu girişi engellenen siteye İran bayrağının yanısıra Farsça bir mesaj bırakıldı. Baidu'dan yapılan açıklamada, "Bu sabah ABD'de kayıtlı olan domainimiz saldırıya uğradı ve sitemize giriş engellendi" denildi. Ancak saldırının İranlı hackerlar tarafından gerçekleştirilip gerçekleştirilmediği hiçbir zaman anlaşılamadı.
İŞE KOMŞULARDAN BAŞLADI
Baidu sadece Çin'de faaliyet göstererek arama motoru devi Google'la mücadele edemeyeceğini biliyordu. Bu nedenle Robin Li, Google ile rekabete Çin'e komşu ülkelerden başladı. Japonya ve Güney Kore ve Hindistan'da faaliyete geçen Baidu daha sonra Mısır'da Arapça arama moturu oluşturdu.
'EŞİM OLMASAYDI MÜHENDİS KALACAKTIM'
Robin Li başarılı olmasında eşi Dongmin Ma'nın katkısı çok büyük. Çift 1995'te Çinli öğrencilerin Greater New York alanındaki eylemleri sırasında tanıştı. 10 Ekim 1995'te New Jersey'de evlenen çift, Baidu'yu kurmak için Çin'e taşındı. Robin Li başarıya ulaşmada eşi Dongmin Ma'nın verdiği desteği şu sözlerle tanımlamıştı: "Eşimin benim üzerimde büyük bir etkisi var. Çok sabırsız, hızlı karar alarak hemen uygulamaya geçiyor. Ben Amerika'da Silicon Valley'de bir mühendis olarak çalışmaktan mutluydum. Ancak o kendi işimi kurmam için sürekli beni teşvik etti. Çin'e dönme kararı aldığımda da en büyük destekçim yine eşim oldu. Çinli genç kızlar yurtdışında yaşamak ister. Ama eşim benim kariyerimi düşündüğü için Çin'e döndü ve sürekli beni desteklemeye devam ediyor. Bu hiç de kolay bir şey değil."
